Читать онлайн «Вечар»

Автор Аляксей Дудараў

Гастрыт (усміхнуўся). Дык а яны, можа, ужо ёсць, а ты і не ведаеш. Унукі… Піша каму-небудзь твой Грышка?

Васіль (ніякавата). Піша… Мне піша…

Гастрыт. Брэшаш… Мае не пішуць, і твой павінен не пісаць…

Васіль. Піша!

Гастрыт (спакойна). Брэшаш…

Васіль (нечакана). Калі ты нарадзіўся, Мікіта?

Гастрыт. Ну, восенню…

Васіль (падумаў, нібы падлічваючы). Правільна…

Гастрыт. Што правільна?

Васіль. У Каляды цябе бацька з маткай рабілі, во што! У самую сцюжу… І на сугробе…

Гастрыт. А цябе…

Васіль (не даў дагаварыць). Мяне на печы. На гарачых цаглінах. І ўсё! Ідзі дадому, Мікіта… З табой пагаворыш — потым цэлую ноч поскудзь усялякая сніцца…

Гастрыт (зацята). Ладна! Пагляджу я, ці такі ты будзеш вясёлы, калі гэта сука касая ўсур'ёз за цябе возьмецца… Пагляджу!

Васіль. А мо мне давядзецца паглядзець? Га? Ты ж ад сваёй злосці капыты адкінеш… Твар вунь, як жоўты кукіш…

Гастрыт. На гэта не надзейся! Здохну, а цябе перажыву!

Васіль (зірнуў на дарогу). Пачакай, пачакай… Едзе нехта! У вёску едзе!

Выбеглі ўперад, глядзяць. Чакаюць. Уздыхнулі.

Гастрыт. Павярнулі… Па грыбы прыкацілі… А ты ўжо ўзрадаваўся! Не прыедуць… (Засмяяўся.) Яны і на хаўтуры не прыедуць! Сорамна будзе ў труне ляжаць…

Васіль. І чаму ты так пра смерць любіш пагаварыць, не раўнуючы як я пра свой раўмацізм?.. Дык у мяне хвароба, яна, праклятая, косці ломіць, хочаш не хочаш, а будзеш і памятаць і гаварыць… А пра смерць… На які д'ябал языком мянціць, прымервацца да яе? Не спужаеш і не ўцячэш!

Гастрыт. Не разумею! Як так можна? Усё яму добра, усё хораша! Што за народ?! Б'юць іх — добра, апошняе адбіраюць — хай, дзеці забыліся — так трэба, смерць у вочы глядзіць — заходзь, любая, чарку дам! Лапух!

Васіль. Не хадзіў бы ты да майго калодзежа… Га, Мікіта?..

Гастрыт. Хадзіў і буду. Не забароніш.

Васіль. Забараніць не магу… Гэта калодзеж… Самая смачная, самая чыстая вада…

Гастрыт. У цябе? Самая смачная? Цьфу!

Васіль. Што ты робіш, вырадак?! На святы калодзеж пляваць! Гэта вада душу мякчэйшай робіць і галаву яснай…

Гастрыт (папрасіў). Васіль, растлумач ты мне… Хоць забі — не разумею…

Васіль. Што растлумачыць?

Гастрыт. Ты проста прыдурак ці толькі прыкідваешся? Сонцу, як людаед, моліцца, вада ў яго ну не проста вада, а жывая… Нябожчыку на пятку капні — у скокі пойдзе… Здзяцініўся пад старасць!

Васіль. Ідзі ты, Мікіта, адсюль…

Гастрыт. Не пайду.

Васіль. Не трывож майго сэрца!

Гастрыт. Не пайду! Вуліца не твая.

Васіль. Тады злазь з лаўкі, падла! Лаўка мая, сам рабіў…

Гастрыт устаў з лаўкі, сеў побач на траву.

Гастрыт. Падавіся сваёй лаўкай. Куркуль!

Васіль маўчыць.

Перажытак!

Васіль. Сталоўка ўжо адчынілася, Мікіта… Ідзі гуляш калгасны ў Займішча есці… Вадзіцы з майго калодзежа напіся і ідзі.

Гастрыт. І пайду. А ты бульбай нішчымнай давіся!

Васіль. Я сам сябе ўсё жыццё карміў, кармлю і да смерці карміць буду…

Гастрыт. Брэшаш! Грошай шкада, во і цягнеш з сябе жылы… А нашто яны табе? Богу ўзятку даваць уздумаў?

Васіль. Не хачу нават пад старасць як той клоп жыць… Хадзіць па зямлі і ў сталоўцы абедаць… Гэта ж сорам!