Читать онлайн «Идегәй. Татар халык дастаны»
Автор легенды Эпосы,
181
Энҗү, Бәнҗү – Амудәрья белән Сырдәрьяның борынгы исемнәре.
182
Гавер – кяфер.
183
Утчагыр – туп, пушка.
184
Беткән – үскән.
185
Корык – бер башы җеп элмәкле озын таяк, ат өереннән теләгән атны тотып алу өчен муенына шул ыргытыла. Сугыш вакытында сөңге сабында да шундый корыклар булып, дошманның муенына ыргытып, ат өстеннән ега торган булганнар.
186
Текәр – текәп, кадап утыртып куяр, ягъни үзәксез, байраксыз халыкларга байрак утыртыр.
187
Савыр – арт сан, бүлтәк.
188
Җайдак – иярсез, ягъни бер атыңны иярләп менәр, икесен запаска саклык өчен янга тагып алыр.
189
Нугайлының агыр йорт – Нугай мирзадан соң Алтын Урда дәүләте үз эчендә күбрәк «Нугай йорты» дип йөртелә. Агыр йорт – хөрмәтле йорт.
190
Айдынлы булак – якты чишмә, инеш.
191
Кузы – куй бәтие.
192
Табан телү – табанны пычак белән телеп, ярага ат кылы җибәрү. Ул чорларның иң рәхимсез җәзасыннан саналган.
193
Тиген – буш, түләүсез.
194
Саркыт – эчкәннән соң кәсәдә калган эчемлек. Ханның үзе эчкән кәсәдән бер-ике йотым калдырып кемгә дә булса эчәргә бирүе аның хөрмәте дип саналган.
195
Бапсыз – әзерлексез, дирбиясез.
196
Тел алып китү – сүз алып китү, яшерен хәбәр алып китү.
197
Какшаю – чигенми каршы тору, кыю каршылау.
198
Бүз Урда – Ак Урда.
199
Кәгел – атның маңгай ялы.
