Адам Кіркор. Першы беларускі краязнаўца

Ігнат Уладзіслаў Галубок (1882-1937) — драматург, акцёр, рэжысёр, пісьменнік, паэт, мастак, дэкаратар, першы народны артыст БССР (1928). У 1921 годзе стварыў Вандроўны беларускі тэатр, з якім даваў спектаклі ва ўсіх кутках тагачаснай Беларусі. Гэтага надзвычай таленавітага чалавека забілі сталінскія каты, якія імкнуліся знішчыць нашу адметнасць, нашу мову, нашу нацыянальную культуру.

Уладзіслаў Сыракомля (1823 - 1862) - выдатны беларускі паэт, перакладчык, крытык, фалькларыст і краязнаўца. Яго творчасць, цесна звязаная з народнымі вераваннямі, звычаямі і вуснай народнай паэзіяй, прыкметна паўплывала на фарміраванне беларускай літаратуры новага часу. Творчая спадчына У. Сыракомлі не ўмяшчаецца ў дзесяць тамоў, хоць у літаратуры ён працаваў толькі 18 гадоў.

Паэтка, пісьменніца, публіцыста, акцёрка Элаіза Пашкевіч “Цётка” (1876 — 1916) — з той кагорты адраджэнцаў, да якой належаць М. Багдановіч, Я. Купала, Я. Колас, М. Гарэцкі… Яе вершы зрабіліся хрэстаматыйнымі. Яна столькі зрабіла дзеля нацыянальнага абуджэння народа, што стала сапраўднай “роднай цёткай” усіх беларусаў.

Ігнат Буйніцкі (1861-1917) — заснавальнік, рэжысёр і акцёр першага беларускага тэатра. У 1910-1913 гг. гэты тэатр («Першая беларуская трупа Ігната Буйніцкага») шырока гастраляваў па Беларусі. У рэпертуар уваходзілі беларускія народныя песні і танцы, дэкламацыі твораў беларускіх літаратараў, пьесы беларускіх, польскіх і расійскіх драматургаў. У вясну 1917 г. Буйніцкі быў адным з ініцыятараў стварэн...

Вацлаў Юстынавіч Ластоўскі (27 кастрычніка (8 лістапада) 1883, засценак Калеснікаў Дзісненскага пав. Віленскай губ. (цяпер Глыбоцкі раён Віцебскай вобласці) — 23 студзеня 1938, Саратаў, НКУС. Псеўданімы і крыптанімы: Власт; Wlast; Юры Верашчака; Ласт; В.Ласт.; Уласт; Арцём Музыка; Пагашчанін; Сваяк; Ю.Сулімірскі, — беларускі грамадскі і палітычны дзеяч, пісьменнік, гісторык, філолаг, літаратура...

Казімір Рафаіл Кастравіцкі (Карусь Каганец) (1868–1918) — славуты беларускі драматург, паэт, празаік, грамадскі дзеяч, перакладчык, мастак, скульптар, карыкатурыст, фалькларыст, этнограф, мовазнаўца, актор, педагог, аўтар першага беларускага “Буквара”, стрыечны дзядзька сусветнавядомага паэта Гіёма Апалінэра. Яго постаць — самабытная і цікавая з’ява ў культурным і грамадскім жыцці Беларусі канца Х...

М. Доўнар-Запольскі (1867—1934) – выдатны беларускі гісторык, этнограф, эканаміст, педагог. Ён нарадзіўся ў Рэчыцы, але жыў і вучыўся, выкладаў і друкаваўся ў Кіеве і Маскве, Баку і Мінске. Доўнар-Запольскі лічыцца заснавальнікам беларускай навуковай гісторыяграфіі, у тым ліку археаграфіі і крыніцазнаўства. Аўтар класічных прац “Асновы дзяржаўнасці Беларусі” (1919), “Гісторыя Беларусі”, напісан...

Мечыслаў Карловіч (1876–1909) – беларускі скрыпач, дырыжор, кампазітар, публіцыст, фатограф-мастак. Быў адным з тых, хто здолеў узнесці традыцыі ўсходнеславянскага меласу на агульнаеўрапейскі ўзровень. Створаныя ім музычныя творы абапіраліся на беларускія народныя мелодыі. Сярод іх – знакамітая сімфонія пад назвай “Літоўская рапсодыя” (1906 г.).

Міхаіл Пташук (1943–2002) – выдатны кінарэжысёр, заслужаны дзеяч мастацтваў БССР, народны артыст Беларусі, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі. З яго іменем звязана цэлая эпоха ў беларускім кіно. Ён экранізаваў творы Васіля Быкава «Знак бяды», Уладзіміра Караткевіча «Чорны замак Альшанскі», Івана Шамякіна «Вазьму твой боль». У фільмах перабудовачнай пары М. Пташук спрабаваў па-новаму ўсвядоміц...

Міхал Андрыёлі (1836—1893) – выдатны беларускі мастак XIX стагоддзя, які нарадзіўся і жыў у Вільне. Ён маляваў краявіды і гарады Беларусі, адлюстраваў падзеі паўстання 1863—64 гадоў (у якім прымаў асабісты ўдзел), зрабіў шматлікія малюнкі да твораў Адама Міцкевіча, Уладзіслава Сыракомлі, іншых паэтаў і пісьменнікаў, чыі карані з беларускай зямлі. Прыйшоў час вярнуць Андрыёлі ў свет айчыннай культу...