Читать онлайн «Илон ўчи»

Ҳамма халқларда ҳам никоҳ тўйи умр тантанасидир, тўй қутлуғ, аммо ўзбекнинг никоҳ тўйидек саховатли тўй бўлмаса керак дунёда! Ҳа, карнай-сурнай, ноғораю чирманда, ноз-у неъматларни сочиб ташлаш – беиқтисодликда ҳам тенги йўқ; ота-она орзуси, бор-йўғини тўкиб соладилар… Бел синадиган тўй бўлмасин, меъёр керак деймиз-у, барибир ўзбек ўз билганидан қолмайди. Агар у шундай қилмаса, гўё ўзбек бўлмай қоладигандай… Ўзбек табиатан шунақа! «Калникига тўйга-а-а!» деб нидо қилиндими, ўша томонга бораверади. Ўриндиқлар санаш, таклифномалару ва бошқалар кейинги даврда, яъни қўлбола паловни ҳам қошиқда ейиладиган даврдан бошланди. Ҳозирги кунларда шинавандалар керилиб қўчқор уриштирмаганига шукр қилиши керак. Ўзбекнинг ўзи оч қолса қолади, аммо меҳмонини тўйдиради. Бунчалик бўлиш тўғримикан-ов! Ер юзидаги барча тирик жонзотни, денгизлардаги наҳангларни тўйдираман деган Ҳотамтой ҳам шу ўзбекдан чиққан. Бу, ҳақиқат! Ҳадеб насиҳат қилиб, ақл ўргатаверадиганларни, гап учун туғилган минбарбозларни, халқ удумларини таъқиб этган мансабдорларни ғоятда ёқтирмайди, чунки Одам Ато вақтидан бошлаб ўзи шунақа! Бир ҳисобда бунинг нимаси ёмон? Умрида бир маротаба элга ош бермаган, лекин кариллаб юрган, жанозасида олтита одам тўпланганларни ҳам кўрдик. Бу дунёга фақат ўзи учун келганлар бор, ўз она тилини оёқости қилганлар бор, она тилини унутганлар бор… Шунинг учун ҳам халқимиз бирни кўриб фикр қил, бирни кўриб шукр қил, дейди.

Иссиқ ёз кунларининг бирида Ҳабиб деган хушбичим, бўй-басти ярашиғлик йигит ўз дўстлари Пати (Фатхуллохўжа) ва Марат билан бирга Тошкентнинг ғарби-шимолидаги гавжум маҳаллага, тўй бўлаётган кўркам ҳовлилардан бирига кириб келишди. Бу Патининг қариндоши Миршариф деган йигитнинг никоҳ тўйи эди.

Катта ҳовли, саккиз устунли пешайвон, хоналар… Ҳамма ёққа дастурхон ёзилган, столу хонтахталар усти ноз-неъматларга тўла, ҳатто пиёла қўядиган жой йўқ. Қўшнининг ҳовлисида уч катта қозондан буғ кўтарилмоқда. Ҳали кеч кирмасдан чироқлар чароғон-у созандалар навоси авжда. Ясан-тусан меҳмонлар, айниқса, ҳовлидаги столлар атрофини тўлдиришган. Косагул бўлишни касб қилиб олган, сўзининг нуқтаси йўқ бир сергап кимса микрофонни оғзига олиб бориб, ютиб юборгудай, тинимсиз гапириб турибди. Лекин ҳамма ўзи билан ўзи овора, тўйни мажлисга айлантириб юбориш жонга тегибдими, кўплар унинг гапларига қулоқ солмай овқат емоқ билан банд. Шуниси маъқул!