Читать онлайн «Телерадиожурналистика»

Қабылғазы К.

Телерадиожурналистика: теория, тәжірибе, түйін

КІРІСПЕ

ХХІ ғасыр жоғары технологиялар дәуірі болып отыр. Соған орай қазіргі тарихи уақыт пен жаһандық қауымдастық принциптері негізінде қоғамда өмір сүру жаңа типті адам тәрбиелеу міндетін алға қойды. Ол ұрпақ тәрбиесінде бұқаралық ақпарат құралдарының, оның ішінде телевизия мен радионың атқаратын рөлі ерекше екендігі ғылыми дәлелденіп отыр. Әлемдік деңгейде танылып отырған, жанжақты дамыған елдің ертеңін жалғастыратын білікті мамандар дайындалуы үшін тиянақты, әмбебап, инновациялық білім берілуі тиіс. Бұл ретте елдің айнасы – бұқаралық ақпарат құралдарының маңыздылығы арта түсуі керек, сол арқылы мемлекет мүддесі айқындалуы қажет.

Ақпарат пен ақпараттық технологиялар ғарыштық жылдамдықпен дамыған қазіргі шақта бұқаралық ақпарат құралдарының да қоғам өміріндегі маңызы жыл өткен сайын артып келеді. Бүгінгі таңда Қазақстан халқын ел өміріндегі маңызды ақпараттармен қамтамасыз етіп отырған еліміздегі телерадиолар қызметінің маңызы ерекше.

Тәуелсіз Қазақстан тұсындағы ақпараттық телерадиобағдарламалардың айырмашылықтары мен ерекшеліктерін түсіндіру, мемлекеттік және коммерциялық арналардың ақпараттық бағдарламаларының және баспасөздің ақпарат тарату саясатындағы өзгешеліктерді анықтау, ақпарат таратудағы жаңашыл әдістердің телерадиоарналардағы және баспасөздегі жаңалықтар қызметінде қолданылуын саралау, қазақ ақпарат тілінің қалыптасуының өзекті мәселелерін айқындау, ақпараттық бағдарлама өндірісін ұйымдастырудағы үрдістерді зерделеу сияқты мәселелер – журналистика ғылымын зерттеушілердің қоғам дамыған сайын зерттеуді қажет ететін міндеттері.

Оқулықтың мақсаты – студенттерді телерадиожурналистиканың ерекшелік сипаттарымен, телерадионың пайда болуымен және хабар таратудың дамуымен, Қазақ телерадиосының өсу кезеңдерімен, жұмыс істеу әдістерімен, телерадиохабар әзірлеудің шығармашылық процесімен, жанрларымен және пішіндерімен, телерадиожурналистің еңбек қарым-қатынастарын реттейтін кәсіби-этикалық ережелері және қағидаларымен, телерадиожурналистиканың қазіргі теориялық мәселелерімен таныстырудың тәсілдерін үйрету.

Оқу бағдарламасы бойынша телерадионың ерекшеліктері, оны пайдаланудың маңызы мен қажеттігі, қазіргі қоғамдағы саяси, экономикалық, құқықтық, мәдени рөлі мен мәні ашылуға тиіс. Семестр бойы телерадиоға тән ерекшеліктер, Қазақстанда телерадиохабар таратудың даму кезеңдері, құрылымы, оның жанрлары мен пішіндері, телерадиохабарларды әзірлеу әдіс-тәсілдері, әуе толқынындағы ақпараттың мазмұны мен оны байытудың жолдары оқытылады.

Пәнді оқытудың міндеті: әртүрлі сипаттағы телерадио компаниялар үшін хабарлар даярлайтын, өңдейтін және тарата алатын болашақ мамандардың біліктілігін қалыптастыру. Пәнді оқытудың мақсаты: телерадиоарнада жұмыс істеуге лайық қабілетті мамандарды қалыптастыру, қажетті ақпаратты таба алуға дағдыландыру, түрлі жанрлар мен стильдерді қолданып хабарлар жасауға бейімдеу, тікелей эфирде бағдарлама жүргізуге және телерадиоақпараттың сапасын бағалай білуге бағыттау. Пәнді оқу барысында студент білуге тиісті жайлар: БАҚ жүйесіндегі телерадионың өзіндік ерекшелігін, телерадионың бейнелеуші құралдарын, әлемдік және қазақстандық телерадиотарату ісінің тарихын, телерадиожурналистиканың жанрлары мен пішіндерін, телерадиожурналист қызметін реттеудің қазіргі заманғы құқықтық жүйесі, телерадиотыңдарман психологиясын және оларды кеңінен тартудың әдіс-тәсілдерін меңгеруі. Оқыту барысында тәжірибелік сабақтар мол қарастырылады, оларда БАҚ жүйесіндегі телерадионың ерекшелігін, ақпаратты беру тәсілдерін, телерадиоарналарды табысты жүргізудің принциптерін; ақпаратты жинау, өңдеу мен таратудың негіздерін меңгеруіне көңіл бөлінеді. Осы пәнге қатысты білім беретін сабақтас пәндер (пререквизиттер, постреквизиттер): журналистикаға кіріспе, интернетжурналистика, журналистика негіздері, әдеби редакциялау, бұқаралық коммуникацияның тілі мен стилі.